Polen in Nederland: het stereotype

Wat is eigenlijk een stereotype? Volgens de Dikke Van Dale een stereotype is een stereotiep beeld, karakterisering, m.n. van een volk of van individuen uit een groep, op grond van generalisering van al of niet reële waarnemingen.
Volgens mijn stereotyperen is iets zeer menselijk. We doen dat allemaal en de nationale stereotypen helpen ons om ons eigen nationale beeld te creëren en versterken. Elke natie heeft een beeld van bijvoorbeeld de Fransen, de Duitsers of de Italianen. Daardoor kunnen we ook zien op welke vlaktes we ons onderscheiden. Deze verschillen zijn voor de mens zeer belangrijk.

In Nederland van de laatste 20 jaar zijn de Polen zeer gestereotypeerd. Dat komt door de grote golven van arbeidsmigratie sinds de jaren 90 van de vorige eeuw, maar zeker de stereotypen zijn versterkt en misschien zelfs een beetje uit de hand gelopen na de toetreding van Polen tot de Europese Unie, in 2004.

De stereotypen over Poolse mensen die heersen onder de Nederlandse bevolking zijn grotendeels negatief. De Pool werkt illegaal, drinkt veel, is zeer gelovig, vaak antisemiet, rijdt dronken, steelt en beweegt zich in een criminele circuit. Aan de positieve kant zit een idee van de Pool, die hard werkt en weinig geld voor vraagt. Helaas wordt dat ook met ontevredenheid verbonden, door het idee van de Poolse werknemers die de banen van de Nederlanders stelen. Volgens sommigen zijn de Nederlanders zelf voor deze situatie verantwoordelijk zijn. De Nederlanders nemen de Polen in dienst, omdat ze minder willen betalen en het werk sneller, maar ook goed, af hebben.

Wat mij opvalt in deze stereotype beeld is dat dezelfde eigenschappen worden aan de andere naties uit Oost-Europa toegekend. In deze situatie wordt er niet meer over een Bulgaar, Slovak of Oekraïner gesproken, maar over een Oost-Blokker. De term dat geen bestaansrecht meer heeft. In deze gevallen is de nationaliteit niet meer van belang en iedereen wordt op een hoop gegooid, of een en hetzelfde hokje in gestopt. Oost-Blok bestaat niet meer, maar in het Nederlandse bewustzijn is dat het makkelijkste manier om met die vreemde en onbekende naties van de verre Oost-Europa om te gaan.

Ik denk dat stereotyperen van Polen in Nederland komt voornamelijk van een bepaalde angst voor de onbekende. Hoewel er veel Polen in Nederland zijn, kennen de Nederlanders Poolse cultuur niet. Ik denk dat de mensen die de Polen en hun land en cultuur leren kennen, zijn minder gevoelig voor de heersende stereotypen.

Dit filmpje bevestigd mijn theorie: